واحد معادل آموزشي كه در آيين‌نامه واحد معادل ناميده مي‌شود به خدمتي اطلاق مي‌شود كه ارزش آموزشي آن معادل واحدهاي تدريس موظف دانشگاهي باشد. چگونگي معادل‌سازي اين گونه خدمات با واحدهاي موظف تدريس و نحوه محاسبه آن به منظور تعيين ميزان حق‌التدريس به شرح زير مي‌باشد:

ماده 1- واحد معادل براي هر پروژه پايان‌نامه دوره كارداني، كارشناسي و كارشناسي ارشد پيوسته با رعايت شرايط تبصره‌هاي اين ماده به طريق زير محاسبه مي‌شود.

واحد معادل = واحد پروژه پايان‌نامه يا رساله

3

تبصره 1- اگر پروژه پايان‌نامه توسط بيش از يك نفر سرپرستي شود تعداد واحد معادل فوق بر تعداد    مدرسين تقسيم مي‌شود.

تبصره 2- براي يك پروژه پايان‌نامه دوره‌هاي كارداني، كارشناسي (پيوست و نا پيوست) بيشتر از يك واحد معادل و براي كارشناسي ارشد پيوست بيشتر از 4 واحد معادل قابل احتساب نمي‌باشد.

تبصره 3- براي يك پروژه پايان‌نامه دوره‌هاي كارداني، كارشناسي (پيوست و نا پيوست) بيشتر از يك واحد معادل و براي كارشناسي ارشد پيوست بيشتر از 4 واحد معادل قابل احتساب نمي‌باشد.

ماده 2- واحد معادل هر پروژه پايان‌نامه دوره كارشناسي ارشد نا پيوسته با رعايت تبصره‌هاي 1 و 3 و 4 ماده 1 براي عضو هيات علمي راهنما واحد درس و در موارد استثنايي با تصويب شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه قابل افزايش تا 1 مي‌باشد و حداكثر تا سقف 8 واحد براي هر پروژه با نظر رئيس دانشگاه قابل احتساب است

تبصره- واحد معادل درس سمينار كارشناسي ارشد ناپيوسته با رعايت تبصره 1 ماده 1 برابر واحد درس سمينار و حداكثر 2 واحد محسوب مي‌گردد، مشروط بر اينكه موضوعات ارايه شده همانند نباشد.

ماده 3- واحد معادل رساله دوره‌هاي دكتري تخصصي مساوي واحد رساله بوده و حداكثر 20 واحد براي هر رساله در كل دوره دكتري تخصصي قابل احتساب است.

تبصره 1- واحد معادل براي هر عضو هيات علمي مشاور رساله (استاد مشاور) با توجه به ميزان مشاركت وي  واحد معادل رساله و حداكثر 2 واحد معادل براي هر رساله كارشناسي ارشد ناپيوسته و 4 واحد معادل براي هر رساله دكتري تخصصي مي‌باشد. براي هر رساله كارشناسي ارشد 1 نفر استاد مشاور و هر رساله دكتري تخصصي 2 نفر استاد مشاور منظور مي‌گردد.

تبصره 2- در صورتي كه تعداد مشاورين بيشتر از تعداد فوق باشد واحد معادل فوق بر تعداد نفرات تقسيم خواهد شد بطوريكه جمع واحد معادل ثابت بماند.

تبصره 3- حق‌الزحمه هر يك از داوران (ممتحن يا ژوري) جلسات دفاع از پروژه‌هاي كارشناسي ارشد يا دكتري حرفه‌اي و رساله‌هاي دكتري تخصصي حداكثر معادل تا 15 ساعت حق‌التحقيق براي دوره‌هاي كارشناسي ارشد و تا 25 ساعت حق‌التحقيق براي دوره‌هاي دكتري تخصصي با توجه به مرتبه علمي عضو و ميزان فعاليت وي با تشخيص مديريت دانشگاه قابل پرداخت است. در مورد داوران خارج از دانشگاه متبوع چنانچه از شهرستان دعوت شوند هزينه رفت و برگشت و اقامت نيز پرداخت مي‌شود. براي هر جلسه دفاع از پروژه كارشناسي ارشد يا دكتري حرفه‌اي حداكثر يك نفر داور داخلي و يك نفر داور خارجي (خارج از دانشگاه متبوع) و براي هر رساله دكتري تخصصي حداكثر يك نفر داور داخلي و دو نفر داور خارجي در نظر گرفته مي‌شوند.

تبصره 4- شوراي تحصيلات تكميلي هر دانشگاه پرونده علمي اعضاي هيات علمي را كه مي‌توانند سرپرستي پايان‌نامه‌هاي دوره كارشناسي ارشد و دكتري حرفه‌اي، رساله‌هاي دكتري تخصصي را عهده‌دار شوند با توجه به ميزان فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي، ساعات موظف تدريس، مرتبه علمي و فعاليتها و سمتهاي اجرايي آنان بررسي و تعداد پايان‌نامه‌هايي را كه هر عضو مي‌تواند سرپرستي نمايد، تعيين مي‌كند و در هر صورت در هر نيمسال تحصيلي بيش از 16 واحد معادل براي پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد و دكتري تخصصي قابل احتساب نخواهد بود.

تبصره 5- حق‌التدريس پايان‌نامه‌ها و رساله‌ها پس از اتمام كار پايان‌نامه و رساله و دفاع از آن قابل پرداخت است مشروط بر اينكه با افزودن اين واحدها به نيمسالهاي قبل كه موضوع پايان‌نامه در دست بررسي و اقدام بوده است از سقف تعيين شده در آيين‌نامه حق‌التدريس تجاوز نكند. براي پايان‌نامه‌هاي دوره كارشناسي ارشد حداكثر 2 نيمسال تحصيلي و براي رساله‌هاي دوره دكتري تخصصي حداكثر 3 نيمسال تحصيلي قابل پرداخت است و در صورت رضايت پيشرفت كار، دانشگاه مي‌تواند حق‌التدريس يك نيمسال در دوره كارشناسي ارشد و 2 نيمسال در دوره دكتري تخصصي را قبل از اتمام كار پايان‌نامه يا رساله بپردازد.

تبصره 6- در مورد داوران برگزاري امتحان جامع دوره دكتري تخصصي و تصويب طرح مقدماتي رساله بجز استاد راهنما و استادان مشاور، دانشگاه مي‌تواند به افراد مدعو حداكثر معادل 20 ساعت حق‌التدريس بپردازد.

ماده 4- واحد معادل دروس عمليات صحرايي، كارآموزي و كارورزي با رعايت تبصره 1 ماده 1 به طريق زير محاسبه مي‌شود و در هر نيمسال حداكثر 4 واحد معادل قابل احتساب است.

واحد معادل = (واحد درس عمليات صحرايي يا كارآموزي و كارورزي * تعداد دانشجو) + 5

12

تبصره 1- واحد معادل عمليات صحرايي در صورتي منظور مي‌گردد كه عضو هيات علمي بطور كامل و در طول درس به ازاي هر واحد 51 ساعت در هر ترم در محل عمليات حضور داشته باشد.

تبصره 2- حداكثر واحد معادل دروس كارورزي قابل احتساب براي گزارش خدمات اجتماعي (مددكاري اجتماعي) 6 واحد مي‌باشد.

تبصره 3- پرداخت حق‌الزحمه كارورزي و كارآموزي منوط به حداقل 2 بار بازديد از محل كارآموزي و كارورزي و ارايه گزارش مي‌باشد.

تبصره 4- براي بازديد از كارآموزي و كارورزي خارج از منطقه جغرافيايي شهر، فوق‌العاده ماموريت روزانه و نيز هزينه سفر برابر مقررات قابل احتساب است.

ماده 5- براي هر درس كارگاهي گروه هنر و آزمايشگاهي و بخش عملي درس رسم فني (هر واحد 24 ساعت كارآزمايشگاهي و 51 ساعت كار عملي درس رسم فني) واحد معادل برابر واحد آن درس محسوب خواهد شد.

تبصره- واحد معادل ساير دروس كارگاهي يك مي‌باشد.

ماده 6- اگر ساعات اضافه بر ميزان واحد به عنوان كلاس تمرين مصوب يا درس آزمايشگاهي مصوب توسط عضو هيات علمي مسئول درس ارايه شود حداكثر واحد در نظر گرفته خواهد شد.

ماده 7- تعداد واحد معادل دروس مقطع كارشناسي ارشد ناپيوسته و دكتري تخصصي 5/1 برابر مي‌باشد. تعداد واحد معادل اين دروس كه برابر اولين بار توسط عضو هيات علمي ارايه مي‌گردد 2 برابر مي‌باشد.

تبصره- دانشگاه مي تواند در موارد خاص با پيشنهاد شوراي آموزش و يا تاييد رئيس دانشگاه در مورد دروس تخصصي سال آخر كارشناسي ارشد پيوسته (دكتري حرفه‌اي و فوق ليسانس) ضريب 25/1 را اعمال نمايد.

ماده 8– واحد معادل هر درس با توجه به تعداد دانشجويان كلاس و نوع درس و رشته تحصيلي مربوط توسط شوراي دانشگاه تعيين مي‌گرد مشروط بر اينكه حداكثر واحد معادل هر درس از 5/1 برابر واحد مصوب آن درس تجاوز ننمايد.

ماده 9- فعاليت‌هاي آموزشي ، پژوهشي و فرهنگي عضو هيات علمي[2] [3]

* فقط مجلات وابسته به دانشگاه و وزارت علوم، تحقيقات و فناوري( كه داراي مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري هستند)

تبصره- در صورت تكميل بودن ساعات موظف تدريس عضو هيات علمي ، دانشگاه مي تواند بجاي احتساب واحد معادل براي فعاليت مذكور در رديف هاي 1، 2، 3، و 4، با تصويب شوراي دانشگاه ، حق الزحمه (حق الجلسه) بپردازد.

ماده 10- فعاليت عضو هيات علمي منتخب (حقيقي) در شوراها، ... و كميسيونهاي تخصصي

تبصره- در صورت تكميل بودن ساعات موظف تدريس عضو هيات علمي ، دانشگاه مي تواند بجاي احتساب واحد معادل براي فعاليت هاي مذكور ، با تصويب شوراي دانشگاه ، حق الزحمه (حق الجلسه) بپردازد.

ماده 11- به ازاي هر ده (10) سال سابقه خدمت قابل قبول عضو هيات علمي ، نيم (5/0) واحد از واحد موظف تدريس وي كسر مي‌گردد. مقرر گرديد براي دانشگاه بيرجند به ازاي هر پنج (5) سال سابقه خدمت قابل قبول عضو هيات علمي، نيم (5/0) واحد از واحد موظف تدريس وي كسر شود.

ماده 12- حداكثر واحد معادل قابل محاسبه از موارد مذكور در مواد 9، 10 و 11 براي هر يك از اعضاي هيات علمي ، به شرح زير است:

ماده 13- حداقل ساعات موظف تدريس اعضاي هيات علمي پس از كسر واحدهاي معادل مذكور در جدول ماده 12 ، به شرح زير خواهد بود.

ماده 14- فعاليت عضو هيات علمي در نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها

ماده 15- موارد 9 تا 14 ، از تاريخ 1/7/1385 به مدت يكسال به طور آزمايشي اجرا مي‌گردند.

اين آيين‌نامه در 15 ماده و 18 تبصره در جلسه مورخ 11/1/1386 هيات امناي دانشگاههاي منطقه شمال شرق كشور به تصويب رسيده و از تاريخ 1/7/1385 قابل اجرا مي‌باشد و از تاريخ اجرا كليه مقررات مغاير با آن ملغي مي‌باشد.

1- موضوع دستور سوم از چهارمين نشست از دوره دوم هيات امناي دانشگاههاي منطقه شمال شرق مورخ 25/2/76

2-  موضوع دستور اول از پانزدهمين نشست از دوره سوم هيات امناي دانشگاههاي منطقه شمال شرق مورخ 11/1/86 و بخشنامه شماره 8236/2 مورخ 8/6/85 معاونت محترم آموزشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري (مواد 9 لغايت 15 به آيين‌نامه نحوه محاسبه واحدهاي معادل آموزشي، مصوب 25/2/76، اضافه گرديد.)

3- طبق دستور اول نوزدهمين نشست عادي از دوره سوم هيات امناي منطقه مورخ 7/12/1387 اجراي دستورالعمل الحاق موادي به آيين نامه نحوه محاسبه واحدهاي معادل آموزشي به مدت يكسال ديگر پس از حذف رديفهاي 1 الي 8 ماده 9 دستورالعمل مذكور تمديد گرديد.